Virüsle mücadelede rakamların dili
En son 11 Haziran'da vaka sayısı binin altındaydı, sonrasında 1500'lere kadar çıktı. 'Eyvah artıyor!' diye düşünürken 33 gün sonra bir ilk yaşandı ve rakam yine binin altına, 992'ye düştü. Önümüzde Kurban Bayramı var, sonrasında okullar açılacak. Haliyle akıllarda 'Virüsle mücadelede hangi aşamadayız' sorusu var. Vaka sayıları ne zaman düşer? 2. dalga kapıda mı? Uzmanlara sordum, örneklerle yanıtladılar.
1000’İN ALTINA DÜŞMESİ DEĞİL SIFIRLANMASI ÖNEMLİ
HACETTEPE Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, 2 gün önce 33 günün ardından vaka sayısının ilk kez 992’ye düşmüş olmasının sevindirici olduğunu ancak mücadelenin bittiği anlamı taşımadığını söylüyor. “1000 ile 900 arasında aslında bir fark yok” diyerek virüsün hâlâ sanıldığından etkili olduğuna dikkat çekiyor ve “Mücadeleyi günlük rakamlar üzerinden değerlendirmek yanlış olur. En azından birer haftalık bloklar halinde düşüş yaşanmalı ki ‘İyi yoldayız’ diyebilelim. Yoksa günlük veriyle konuşmak yanıltabilir. Daha önce de 700’leri gördük ama akabinde artmıştı. Ne zaman sıfırı göreceğiz, o zaman ‘oh’ diyeceğiz” diyor.
KURBAN BAYRAMI RİSKLİ
Ceyhan şöyle devam ediyor: “Bütün kalabalıklar riski arttırır. İnsanların kontrolsüz şekilde bir arada olması, sarılmaları, mesafeyi ayarlayamamaları az ya da çok ama mutlaka bir risk oluşturur. Bu noktadan bakacak olursanız Kurban Bayramı hayli riskli, hele ki eski bayramlar gibi kutlayacaksak. Okulların açılmasını da mesela ben büyük bir risk olarak görüyorum. Bunlara göre önlemler alınmalı. Vatandaşa da büyük görev düşüyor. Sonuçta evlerinin içindeki riski azaltmak da onların elinde.”
MESAJI ISRARLA ALMAYAN BİR GRUP VAR
Prof. Dr. Ceyhan, “Aylardır biz anlatıyoruz, Sayın Bakan anlatıyor, devlet anlatıyor, Cumhurbaşkanı çıkıyor, maske ve mesafenin ne kadar önemli olduğunu söylüyor. Ama ısrarla ve inatla mesajı almayan bir grup var” diyerek kuralları hiçe sayanlara dikkat çekiyor. Ceyhan vaka sayılarının aynı noktada dirençli olmasının da olası bir ikinci dalganın da mesajı almayan bu ısrarcı grup nedeniyle olabileceğinin altını çizerken “Belki Diyanet’i, belki yerel yöneticileri devreye sokarak o insanlara ulaşmak gerekiyor. O grubu etkileyebilecek yeni yöntemler geliştirilmeli ki sayılar düşsün. Yoksa mücadele kalıcı olmaz” diyor.
‘BU İŞ BİTTİ’ DEMEYİN
BİLİM Kurulu üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü’ye göre vaka sayısının binin altına düşmesi elbette sevindirici ancak genel tablo henüz karanlık. Özlü, “Bin rakamı psikolojik sınır, o nedenle sayının düşüyor olması sevindirici ancak öteki taraftan yoğun bakım ile entübe hasta sayımızda artış var. Ölüm oranlarında da azalma yok. Günlük vaka sayısına bakıp da ‘Oh! Bu iş bitti, rahatladık’ dememek lazım çünkü tek parametre bu değil. Salgın henüz hız kesmiş değil. Bir karar gidiyoruz işte. Tedbirlere harfiyen uymak, gevşememek lazım” diyor.
BAYRAMDA ÖZDENETİM ŞART
Prof. Dr. Özlü şöyle devam ediyor: “Kurban kesme alanlarında, evlerde ya da bayram namazı sonrasındaki bayramlaşmalarda insanların maske takıp, mesafeye uyacakları konusu bana pek gerçekçi gelmiyor. Bayramı artış olmadan atlatırsak ne âlâ. Vekâletle kurban kesilmesini öneriyorum ama biliyorum alışkanlıklar da var. İlla kurbanını kendi alacak, kendi kesecek. Hadi büyükşehirleri denetlediniz diyelim. Köyler, kasabalar, oralara nasıl yetişilecek? O insanlara ulaşmak, kurallara riayet etmelerini sağlamak çok zor. Kavurmalar yapılacak, mangallar yanacak, beraber masaya oturulacak. İnanın çok büyük risk var. Bu süreç iyi yönetilemezse vaka sayısının artacağını düşünüyorum.”
OKULLARIN AÇILMASI BÜYÜK SORUN
Özellikle anasınıfları ile ilkokullarda denetimin hayli zor olacağını belirten Prof. Dr. Özlü, “Mesafe, maske konusunu çocuklara uygulatmak çok zor olacak. Bu noktada belki bir dönem hibrid eğitim yapılabilir. Kısmen okulda kısmen dışarıda ya da dönüşümlü, bir gün boş bir gün dolu, uzaktan eğitim takviyeli bir sistem uygulanabilir. Ayrıca aileler için gönüllülük esası da bir çözüm olabilir. İsteyen 1 sene çocuğunu okula göndermeyi erteleyebilirse yoğunluğun da önüne geçilebilir” diyor.