Tunus'ta seçimlerin ikinci turu "düşük katılım" tartışmalarının gölgesinde yapılacak

Ülkede, 17 Aralık 2022'de düzenlenen erken genel seçimlere katılım yüzde 11,22 olarak açıklandı - Seçimleri boykot eden muhalefet partileri, genel seçimlere rekor seviyedeki düşük katılımın ardından Cumhurbaşkanı Kays Said'in meşruiyetini tartışmaya açan açıklamalar yaptı

MEHMET AKİF TURAN - Tunus, 17 Aralık 2022’de birinci turu düzenlenen erken genel seçimlerin ikinci turu için "düşük katılım" tartışmalarının yaşandığı bir ortamda yarın sandık başına gidiyor.

Birinci tur seçimlerinde yüzde 11,22 olarak gerçekleşen katılımın ardından Cumhurbaşkanı Kays Said, ikinci tur seçimlerine katılım çağrısı yaparken, genel seçimleri boykot eden siyasi partiler ise yaptıkları peş peşe açıklamalarla Said’in meşruiyetini tartışmaya açtı.

İlk turda, 161 sandalyeli Meclis için aday gösterilen 154 seçim bölgesinden 23 adayın Meclise girmesi kesinleşirken, 131 seçim bölgesinde ise adaylar yeterli oy alamadığı için ikinci tur seçimlerine gidilecek.

Her seçim bölgesinde ilk turda en yüksek oyu alan iki adayın karşılaşacağı ikinci turda, en yüksek oyu olan aday parlamentoya girmeye hak kazanacak.

Düşük katılımdan dolayı tartışmalara neden olan seçimleri değerlendiren Tunuslu siyaset uzmanları, ikinci tura katılımın da düşük seviyede kalacağı görüşünde.

Tunuslu sosyolog Hişam el-Haci, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Tunus, birinci tur seçimlerine göre ikinci tura daha kayıtsız bir atmosferde giriyor. Ülke genelinde herhangi bir seçim kampanyası düzenlenmedi. Sokaklarda ülkenin seçimlere gittiğine dair bir işaret yok. İkinci tur seçimlerine katılım oranının birinci tura göre daha düşük seviyelerde gerçekleşeceğine inanıyorum." dedi.

- Siyasi kriz daha da derinleşecek

Seçimlere bireysel katılımdan dolayı alışılmışın dışında bir parlamentonun oluşacağını belirten Haci, “Yeni parlamento üyelerinin çoğu siyasetten uzak, partisi olmayan veya siyasi bir oluşumun içerisinde yer almayan kişilerden oluşacak. Bu yüzden ortak bir zeminde buluşmanın, ortak hareket etmenin zorlaştığı bir parlamentoya kendimizi hazırlamalıyız." diye konuştu.

Ülkedeki siyasi ve ekonomik krizin artarak devam ettiğine dikkati çeken Tunuslu sosyolog, tek çözümün “ulusal diyalog” olduğunu fakat bu fırsatı “Cumhurbaşkanı Said’in diyalog kapılarını kapatmasından dolayı değerlendiremediklerini" savundu.

Haci, ikinci tur seçimlerinin siyasi krizi daha da derinleştireceğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Önümüzdeki dönemde siyasi, ekonomik ve sosyal krizler daha da karmaşık bir şekilde karşımıza çıkacak. Diyalog mantığının yerine artık yüzleşme mantığına doğru ilerliyoruz. Cumhurbaşkanı Said, siyaset sahnesindeki muhalefet ile her türlü diyaloğu reddediyor. Bu anlamda iktidar ülkedeki tüm siyasi deneyimleri bir kenara bırakıyor."

- "Seçimlere düşük katılımı krize çevirmeyelim"

Seçimlere katılan ve Cumhurbaşkanı Said’e destek veren "Halk Kazansın Girişimi" üyesi Tunus Arap Sosyalist Baas Partisi lideri Osman Bilhac Ömer ise genel seçimlerin ikinci turunda daha az seçim bölgesinde sandık kurulacağı için düşük katılım olmasının normal bir durum olduğunu söyledi.

Halkın yeni seçim sistemine alışamadığını belirten Ömer, şu ifadeleri kullandı:

"Önceki seçimlerde partilerin hazırladığı listelere oy veriliyordu. Partilerin seçtiği listelerde yer alan adaylara halk oy veriyordu. Yeni seçim sistemine göre halk, milletvekili adayını doğrudan seçiyor.

Yarış, bireysel olarak seçimlere katılan adayların arasında gerçekleşiyor. Halkımız bireysel oy sistemine alışamadığı için seçimlere katılım düşük seviyede kaldı."

Ömer, Cumhurbaşkanı Said’in parlamentoyu feshetmesinin yolunu açan 25 Temmuz 2021’deki kararlarının son halkası olarak genel seçimlerin düzenlendiğini dile getirdi.

Siyasi süreci tamamlamanın önemine değinen Ömer, sözlerini şöyle tamamladı:

"Seçimlere düşük katılımı krize çevirmeyelim. Doğru olan yaklaşım, seçimleri tamamlayıp siyasi güce sahip yeni parlamentoyu oluşturmak. Parlamentonun çalışmaya başlamasının ardından, sırasıyla tespit edilecek krizlerin çözümü için acil, orta ve uzun vadeli kurtarma planları oluşturmalıyız."

- Tunus’ta iki turlu seçim sistemi

Tunus'ta 15 Eylül'de Cumhurbaşkanı Kays Said tarafından duyurulan yeni seçim yasasına göre Mecliste daha önce 217 olan sandalye sayısı 10'u diasporada olmak üzere 161'e indirildi.

İki turlu seçim sisteminin benimsendiği yeni yasaya göre, adayların ilk turda milletvekili seçilebilmesi için oyların yarıdan bir fazlasını alması gerekiyor.

Bu oy oranı sağlanamazsa nihai sonuçların açıklanmasının ardından en yüksek oyu alan iki adayın katılacağı ikinci tur seçimleri yapılıyor.

Seçim yasasının açıklanmasından sonra birçok siyasi parti seçimleri boykot edeceklerini duyurdu.

9 milyon 136 bin 502 seçmenin bulunduğu Tunus'ta, 17 Aralık’ta düzenlenen erken genel seçimlerin ilk turuna katılım yüzde 11,22 olarak açıklandı.

Seçimlere "rekor seviyedeki" düşük katılımın ardından muhalefet partileri, "Kays Said’in meşruiyetini kaybettiğini bu nedenle Cumhurbaşkanlığı seçiminin erkene alınması" çağrısı yaptı.